گر بهترین گیاهان و بهترین ابزارها و بهترین روشهای مراقبتی را داشته باشید اما خاک رسی و متراکم داشته باشید، فاکتور اصلی باغبانی را ندارید و کارتان نتیجه مطلوب را نمیدهد.
مراحل اصلاح خاک رسی و متراکم
اگر میخواهید گل و گیاه بکارید، خاک رسی و سنگین بدترین چیزیست که ممکن است با آن مواجه شوید اما این دلیل نمیشود که تسلیم خاک شوید! گیاهان در خاک متراکم خوب رشد نمیکنند و خوب بار و محصول نمیدهند. با چند اقدام زیر میتوانید خاکتان را اصلاح کنید. تنها کارهایی که لازم است انجام دهید به صورت زیر است:
- از متراکم کردن و فشردن خاک خودداری کنید
اولین نکته ای که باید رعایت کنید این است که با خاک درست رفتار کنید. خاک رسی خیلی مستعد متراکم و سفت شدن است. تراکم باعث میشود زهکشی خاک ضعیف شود و کلوخه های سخت تشکیل شوند که خاک را سفت و خراب کرده و کار کردن با خاک رسی را سخت میکنند.
برای جلوگیری از متراکم شدن خاک هرگز نباید هنگامی که خاک مرطوب است، با آن کار کنید. در واقع تا زمانی که خاک رسی تان اصلاح نشده نباید زیاد بر روی خاک کار کنید.
همچنین باید سعی کنید تا جایی که ممکن است از راه رفتن روی خاک بپرهیزید.
- مواد آلی به خاک اضافه کنید
افزودن مواد آلی به خاک رسی راه خوبی برای بهبود خاک است. اگر چه مواد اصلاحی آلی زیادی برای خاک وجود دارد اما برای بهبود خاک رسی میتوانید از کمپوست یا موادی که به سرعت کمپوست میشوند استفاده کنید. موادی که به سرعت تبدیل به کمپوست میشوند عبارتند از کود حیوانی پوسیده، گیاهان سبز و کود برگ.
چون خاک رسی به سرعت متراکم میشود باید حدود 7 تا 10 سانتیمتر مکمل یا خاک انتخابی خود را روی خاک رسی بریزید و آن را تا حدود 10 تا 15 سانتیمتری خاک با ملایمت مخلوط کنید. تا یک یا دو فصل پس از افزودن مواد آلی به خاک باید هنگام آب دهی مراقب باشید. خاک سنگین و متراکم اطراف بستر گیاه همانند کاسه عمل کرده و آب را در خود جمع میکند.
- سطح خاک را با مواد آلی بپوشانید
نواحی از خاک رسی را با مواد کمپوستی دیررس مانند پوست درخت، خاک اره یا تراشه چوب بپوشانید. از این مواد آلی به صورت مالچ استفاده کنید. هنگامی که این مواد تجزیه و پوسیده شدند خود به زیر خاک میروند و با خاک رسی ترکیب میشوند. مخلوط کردن این مواد کمپوستی بزرگتر و دیررس تر در خاک، خود ممکن است باعث شود به گیاهی که میخواستید به رشد آن کمک کنید، آسیب وارد شود. بنابراین بهتر است بگذارید این مواد به صورت طبیعی به تدریج وارد خاک شوند.
- محصولات مناسب بکارید
در فصلهای سردتر که باغ خالی از محصول میشود میتوانید از گیاهان پوشاننده خاک استفاده کنید. چند نمونه از این موارد عبارتند از:
- شبدر
- یونجه تیموتی
- گاو زبان
ریشه های این گیاهان در خاک رشد کرده و خود همانند مواد اصلاحی آلی و زنده برای خاک عمل میکنند. سپس کل گیاه در خاک باقی مانده و تبدیل به کمپوست آلی میشود.
- توصیه هایی برای اصلاح فوری خاک رسی
اصلاح خاک رسی کار ساده و یا فوری نیست و ممکن است چند سال طول بکشد تا خاک باغ شما بر این مشکل خاک فائق بیاید اما نتیجه نهایی واقعا ارزش این تلاش را دارد.
با این حال اگر زمان یا انرژی کافی ندارید تا برای بهبود و اصلاح خاک هزینه کنید، میتوانید از باغچه جعبه ای استفاده کنید (منطقه ای از خاک را با چهارچوب چوبی محصور کنید و خاک مورد نظر خود را در آن بریزید تا چندین سانتیمتر بالا بیاید) . با ساخت باغچه جعبه ای در روی خاک و پر کردن آن با خاک با کیفیت و جدید خیلی سریع و با انرژی کم، مشکل خاک را حل میکنید و در نهایت خاک این بخش برجسته از باغ به مرور وارد خاک میشود و خاک زیر خود را اصلاح مینماید.
مهم نیست چه روشی را انتخاب میکنید، مهم این است که نگذارید خاک رسی تجربه باغبانی تان را خراب کند و مانع لذت بردن شما از گیاه یا محصولی دلپذیر شود.
آیت ا… سید ابوالقاسم شفتی