چگونه برای کنکور ادبیات و زبان فارسی را خوب بخوانیم

 

 چگونه ادبیات و زبان فارسی را خوب یاد بگیریم چگونه ادبیات بخوانیم؟ (قرابت و تناسب معنایی)

مبحث قرابت معنایی یکی از مباحث تست‌خیز درس ادبیات است که به صورت مکرر در کنکورهای سال‌های اخیر 9 تست را به خود اختصاص داده است. به دلیل بی‌اطلاعی از روش مطالعه‌ی این مبحث برخی داوطلبان درصد پایی...

نظر

مبحث قرابت معنایی یکی از مباحث تست‌خیز درس ادبیات است که به صورت مکرر در کنکورهای سال‌های اخیر 9 تست را به خود اختصاص داده است. به دلیل بی‌اطلاعی از روش مطالعه‌ی این مبحث برخی داوطلبان درصد پایینی از این مبحث می‌گیرند.

قرابت معنایی از جمله‌ مباحثی است که نیاز به تجزیه و تحلیل دارد و باید ارتباط اجزا را با یکدیگر دریافت و سپس موقعیت یک جزء یا کلمه را در آن مجموعه مشخص کرد.

 برای این‌که در این مبحث به تسلط برسید به نکات زیر توجه کنید:

1.    هنگام مطالعه‌ی اشعار و متون به معنای ظاهری و معنوی اشعار توجه کنید و با نگاهی تحلیلی، مفهوم بیت را دریابید. باید بتوانید متون و اشعاری که با هم قرابت معنای دارند مشخص کنید.

2.    با بررسی تست‌های قرابت معنایی مشاهده شده است که یک بیت از کتاب و گزینه‌ها خارج از کتاب درسی طرح می‌شود. بیت‌های خارج از کتاب درسی را نیز مطالعه کنید.

3.    گاهی یک مصراع در صورت سؤال است و با سایر گزینه‌ها تناسب دارد یا تناسب ندارد. برای این‌که این موارد را تشخیص دهید، حتماً از کتاب درسی یا کتاب‌های آموزشی کانون که به صورت کامل هر بیت و مصراع را توضیح داده‌اند استفاده کنید تا با شناخت کاملی بتوانید مطالب را یاد بگیرید.

4.    گاه سؤالاتی طرح می‌شوند که برای پاسخ‌گویی به‌ آن‌ها به مطالعه‌ی دقیق متن کتاب درسی نیاز دارید. پس هیچ گاه کتاب درسی را از برنامه‌ی مطالعاتی‌تان خارج نکنید.

5.    برای تسلط کامل بر این مبحث حتماً از DVD‌های آموزشی رهپویان دانش و کتاب آبی قرابت معنایی که دارای 700 تست قرابت معنایی است استفاده کنید. تست‌های کتاب آبی را هماهنگ با برنامه‌ی راهبردی آزمون‌ها کار کنید و مطالب مرتبط با هم را در دفترچه‌ای یادداشت کنید.

توصیه‌ی مشاوره‌ای:

مبحث قرابت معنایی یکی از مباحثی است که باید آن را در بلندمدت یاد بگیرید و نیاز به هدف‌گذاری بلندمدت دارد. توصیه می‌کنم عجول نباشید و برای یادگیری این مبحث حوصله به خرج دهید.

                                                     حمید باقری

شاهنامه ادبیات فارسی

نقش شاهنامه در زبان و ادبیات فارسی

اثر شاهنامه شاهکار جاویدان و پرارج سخن پرداز بزرگ ملی فردوسی در زبان و ادبیات پارسی به حدی است که اگر کتابها در باره ی آن پرداخته شود، باز حق سخن ادا نشده است و مجال گفتن و نوشتن باقی است. در این جا به مختصری از آن چه میتوان گفت بس میکنم و تفصیل مطالب را به تحقیق و مطالعه  در خود شاهنامه حوالت می دهم.

 

اثر شاهنامه در پاسداری واژه ها و اصطلاحهای فارسی

شاهنامه فردوسی یکی از پرمایه ترین و بی نیاز ترین گنجینه ها از نظر دربرداشتن واژه ها و اصطلاحهای ادبی زبان پارسی است و بی شک از این جهت بزرگترین و نخستین کتابی است که پاسدار کلمات درست و زیبای زبان دری گردیده، آنها را با صحت و امانت به دست ما سپرده است.

فردوسی با نمایش دادن این لغتهای فصیح و دلنشین در شارسان شکوهمند اشعار شیرین خود واژه ها و اصطلاحهای اصیل را شهر بند کرده، آنها را از بی سر و سامانی و در به دری و آفت تحریف و فراموشی و سر گشتگی نجات بخشیده است.

ابیات استوار فردوسی طی سالیان دراز همچون قلعه های آهنین بنیاد، واژگان زیبای فارسی را مانند مهرویان حصاری در چار دیواری خود از صدمه های دست اندازیها نگهداری  کرده، با آب و حیات شعر دری بر شادابی و ظرافت آنها افزوده است.

گرچه دیگر شاعران همزمان فردوسی نیز هر یک به سهم خود در مایه ور کردن گنجینه ی ادب فارسی از واژه های صحیح و زیبا کوشیده اند، ولی خدمت فردوسی در این زمینه از دو جهت بر دیگران برتری دارد: یکی از آن سبب که زنده کردن زبان فارسی و به کار بردن واژگان آن در شعر یکی از مهمترین هدفهای فردوسی در خلق شاهنامه بوده است و دیگر آن که این کتاب عظیم حماسی و داستان چون مورد توجه و دلبستگی خاص همه ی ایرانیان و پارسی زبانان بوده است، خواص و عوام در همه ی دوران ها به خواندن آن رغبت بسیار داشته اند. در نتیجه، بیشتر واژه های به کار برده شده در ابیات شاهنامه، معمول و متداول و در زبان ها ساری و جاری گشته، گرد مهجوری بر سیمای برازنده ی آنها ننشسته اند. پاره ای از آنها هم که در گفته ها و نوشته ها کمتر به کار رفته یا بر سر زبانها نیفتاده، باز هم در شعر فردوسی حیات جاودان یافته است. علاوه بر این، واژه ها و ترکیبهای زیبای بی شماری در شاهنامه وجود دارد که در آثار دیگر شاعران دوره ی غزنوی و حتی دوره های بعد به ندرت دیده میشود و فردوسی آنها را در ابیات خود با فصاحتی هر چه تمام تر بارها به کار برده است.

ترکیبهای شیرین و واژه های دلنشین در شاهنامه به حدی فراوان  است که پس از خواندن یک داستان، ذهن آدمی از واژگان فخیم و دلپذیر فارسی انباشته می شود و پس از فراغت از خواندن آن سرگذشت، گویی هر یک از آن کلمات در پیش نظر جلوه گری و در ساحت اندیشه خود نمایی می کند.

اکنون در اینجا برای نمونه چند بیتی از شاهنامه را که حاوی واژه های سره و اصطلاحهای ادبی است، می آوریم.