در آستانه فرا رسیدن ماه محرم, ماه شهادت سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین( ع), مروری می کنیم پیرامون آداب و رسوم عزاداری و سوگواری مردم دیندار منطقه کمسار که حدود 60 سال پیش انجام می شد. از آنجا که مراسم محرم و صفر توسط خان ها اداره می شد لازم است که با برخی از اسامی آشنا شویم. 1- حاج هاشم رحیم معروف به حاج آقا خان. منزل این شخص کنار بهداری کمسار بوده, خانه ای که مرحوم حسین اسماعیلی در آن زندگی می کرد. 2- مرحوم فتحعلی آقا بقراطی, او در خانه ای که الآن علی نوروزی زندگی می کند, سکونت داشت.
در دهه اول محرم حاج آقا خان صبح ها در منزلش دهه می گرفت و ناهار می داد. عصرها منزل فتحعلی آقا بقراطی مراسم برگزار می شد. اما در صفر ماه عصرها اسماعیل آقا پورلطفی در منزلش مراسم می گرفت. مراسم مسجد و پذیرایی شام به عهده حاج آقا خان بوده, اما گاهی اوقات فتحعلی آقا بقراطی مراسم می گرفت. ضمنا یادآوری می شود که پذیرایی شام در مسجد را رعیت ها( کشاورزان) عهده دار بودند.
روضه خوانها ومرثیه خوانها
اما روضه خوان ها( روحانیون) چه کسانی بودند؟ 1- شیخ نصرالله مظلوم و فرزندانشان( شیخ حسین, شیخ محمود, شیخ احمد) 2- گل آقا نجاتی. 3- سید مصطفی مظفری. 4- حاج احمدی از مشهد. 5- حاج حسام. 6- حاج احسانبخش. 7- حاج فومنی حائری. 8- حاج شفیعی و....... شایان ذکر است که روضه خوان ها با اسب به مساجد مختلف می رفتند. چارپادار معروف آنان تقی جمالزاده بود. وی از خطیبان به نهزم بعد صیقلان و کمسار همراه روضه خوان ها می رفت.البته مرحوم شیخ احمد طاهری هم چارپادار حاج شفیعی نیز بوده است.
مداحان معروف: مرحومان ملاصادق خباززاده و فرزندش گداعلی, مرحوم غلامعلی هادی نژاد ٰ،حسین آقا پیاده رو و میر سلیمان خطیبانی بودند.
مراسم شب عاشورا
شب عاشوراء. مالکان و بانیان در مسجد می ماندند. مردم شیر برنج درست می کردند تا صبح عاشوراء برایشان به مسجد ببرند. روز عاشوراء نانوایی ها موظف بودند نان چورک پخته به مسجد ببرند. در آن زمان بسیاری از رعیت ها بانی مراسم گردیده, پذیرایی شام را به عهده می گرفتند. از جمله: مرحومان عیسی و محمد حسن حسنی, حسینعلی جمالزاده, غلامرضا صادقی, حسین مهرابی, عیسی کریمی, حسن آقا نیکخو, محمد حسن محمدزاده, مشهدی احمد و حسینگل میرزایی, حسین عبداللهی, اکبر بردبار و....
روز عاشورا
روز عاشوراء از روستاهای اطراف به کمسار هیأت زنجیر زنی می آوردند و همگی به نهزم می رفتند.هیأت ها به محلات همجوار وحتی محله های دور می رفتند, مسجد میزبان مبلغی را به عنوان انعام به مسؤول هیأت هدیه می داد!. مسؤول آبدارخانه مرحوم مشهدی حسین جهانگیری, شاگردش مرحوم مشهدی احمد بینایی بود. از آنجا که در آن زمان بلندگو نبود, مرحوم مشهدی حسین تقوی شیپور و کرناف می زد. روز عاشوراء و روز آخر صفرماه پذیرایی ناهار به عهده حاج آقا خان بود. مراسم تعزیه خوانی و قمه زنی در بازار کمسار انجام می شد. در تعزیه خوانی بیرق, تابوت و کجاوه درست کرده, بچه ای را می خواباندند. در مراسم قمه زنی نخست مرحوم اوستا محمد صادق( پدر مرحوم غلامرضا صادقی) سرها را می تراشید, پس از آن اولین قمه را خودش بر سر آن ها می زد. یکی از کسانی که همیشه قمه می زد مرحوم اسماعیل رضایی بود!
انشالله در روزهای آتیه در مورد مراسم شام غریبان مطالبی خوبی انتشار خواهیم داد.
راوی :حاج حسن خرمدل
تهیه کننده : حاج ابراهیم خرمدل
